Để kết luận, tôi muốn chép lại câu của bác sĩ Alexis Carrel mà bạn đã đọc ở đầu chương: "Những nhà kinh doanh không biết thắng ưu sầu sẽ chết sớm". Chúng ta không thể sống trong cả hai cái vô tận đó được, dù chỉ là trong một phần giây. Vài ngày sau khi Kipling đạp xe máy trên đường, thình lình gặp người anh vợ đánh xe ngựa ra cản lộ.
Tôi biết có nhiều người bảo Tôn giáo dành riêng cho đàn bà, con nít và thầy tu. Épitète sống cách ta 19 thế kỷ, mà y học bây giờ cũng phải nhận lời ấy là đúng. Chúng tôi nghèo, lúc nào cũng đeo nợ.
Song nếu họ biết nhiều bực "tu mi" nổi danh nhất thế giời cũng tụng niệm mỗi ngày thì họ sẽ ngạc nhiên làm sao! Chẳng hạn như chàng "nam tử võ sĩ" Jack Demsey: không bao giờ chàng quên tụng niệm trước khi ngủ; không bao giờ ăn mà không cám ơn Thượng Đế; trong khi thao luyện chờ lên võ đài, không ngày nào chàng không cầu nguyện và lúc sắp ra đấu, luôn luôn đọc kinh chờ tiếng chuông rung để mở hiệp đấu. Anh ta làm trong một xưởng đóng thùng, công việc vất vả và ít khi kiếm được trên 40 Mỹ kim mỗi tuần. Ông kiếm tên và địa chỉ của những người tàn tật khác và viết những bức thư vui vẻ an ủi họ để họ và ông cũng được vui lòng.
Hồi còn là một cô gái nhỏ, bà muốn chơi với trẻ con hàng xóm, nhưng không trông thấy những nét phấn vẽ. Tôi đi lại tấm gương, ngó trong đó đã thấy sự lo lắng làm cho dung nhan tôi tiều tuỵ làm sao! Những nét nhăn đã bắt đầu hiện, do bàn tay tàn phá của ưu tư. Tôi tưởng tượng khu đất mênh mông trên đó bộ đội đóng rải rác, và tôi nhủ khi nào bom rớt trúng lỗ hầm nhỏ, sâu đó tôi mới chết được.
Ta thích việc gì thì có nghị lực để làm việc ấy. Tôi thấy tôi "khác" hắn các bạn bè và hoàn toàn khả ố. Trong nửa giờ ấy, thỉnh thoảng tôi sẽ nghĩ đến Thượng Đế để có thêm một chút viễn cảnh trong đời.
Nhưng hãy quên cái muốn của họ đi mà chỉ nghĩ đến cái lợi của bạn khi bạn yêu công việc hơn lên. Toa chật cứng khách và nóng như lò, mà người hầubàn lại chậm chạp. Nhưng truyện bà là truyện thiệt chớ không phải tưởng tượng đâu.
Thôi thế là hết làm việc, phải bở sở. Vận mạng của ta ở trong tay ta, chính ở trong tay ta. Ông bạn công sự với tôi đã có dịp nhận thấy rằng khi một người đàn bà có thể thổ lộ tâm tình, người ấy thấy nhẹ nhàng biết bạo.
Ông là người đầu tiên và độc nhất tỏ lòng thương hại cái kẻ ở trong bếp nóng như thiêu. Như vậy, nghĩa là sự thay đổi tinh thần, dầu sao, cũng chỉ do mãnh lực của những "lời nói" gây nên mà thôi. Nhân vì Disraeli có nói: "Đời người tựa bóng câu, hơi đâu mà nghĩ tới những chuyện lặt vặt", nên Andres Maurois viết trong tờ This Week: "Câu đó đã giúp tôi nén được biết bao nỗi đau lòng.
Không thể đồng thời thấy hăng hái nhiệt liệt về một công việc nào đó và thấy chán nản thất vọng vì một nỗi lo buồn khác. Lần này tôi phải bàn cãi khá lâu, nhưng không vì có khách mà hoãn quyết nghị". Trong chúc thư của ông, ông chia gia tài cho 16 người thừa hưởng.
Tuy sinh sống trong cảnh bần bàn, nhưng từ nhỏ, ông đã rất ham mê đóng kịch. Còn người bán hàng ở tiệm tạp hoá, người bán báo, người đánh giầy cho bạn ở góc đường nữa? Họ đều là người như ta, trong đầu cũng đầy nhưng lo lắng, mơ mộng và hoài bão riêng. Phải, chúng ta là đàn hậu sinh mà ông bà lo âu về lời bình phẩm khen che của hậu thế lắm.