Dần dần, tấm bản đồ về những vấn đề tiềm tàng, những trở ngại, những khó khăn và nguy hiểm ngày càng hiện rõ. Các nhà tâm lý học luôn làm theo cách này. Khi chúng ta nhìn thấy con thiên nga đen đầu tiên, kết luận "tất cả thiên nga đều màu trắng" đã trở thành một kết luận sai, trừ khi bạn chọn một cách khác để gọi con thiên nga đen đó.
Chiếc mũ đen chính là công cụ thích hợp để biểu đạt lối tư duy cẩn trọng. Điều này có nghĩ là anh ta nên tự hào về khả năng anh ta có thể có tư duy phù hợp với mỗi chiếc mũ trong cả sáu chiếc mũ tư duy. Bởi thật là ngớ ngẩn khi chúng ta cứ thực hiện theo bất cứ ý tưởng nào nêu ra mà chưa hề cân nhắc đến những rủi ro có thể xảy tới.
… Tôi không thích các ý kiến cũng như những đề xuất của anh. Bởi vì mỗi thành viên đã lần lượt đội chiếc mũ trắng và đưa ra những thông tin trung lập. Tư duy mới lạ bao gồm thái độ nhìn nhận, cách biểu đạt, các bước và các kỹ xảo.
Trong thế giới hiện thực, không có gì xảy ra chính xác 100% như chúng ta dự đoán. Chúng ta có thể gọi đây là “hiệu quả thụt lùi” của một ý tưởng. Chiếc mũ vàng có giá trị cao bởi vì nó buộc mọi người phải dành thời gian để nhận biết những giá trị.
Những khả năng này giữ một vai trò quan trọng trong lối tư duy hơn là mọi người nghĩ. Đây là giai đoạn cần lối tư duy xây dựng. Giáo sư Schimidt cho rằng con người không thể lái máy bay mà không cần trạm điều khiển mặt đất!
Vận tốc thực tế 50km/h lúc này là 1 thuận lợi bởi nó giảm khả năng gặp tai nạn khi điều khiển xe. Đã có những người tin chắc chắn rằng họ sẽ thành công và họ đã đạt được điều này. Đôi khi trong những cuộc thảo luận, bạn nên sử dụng chiếc mũ đỏ sau khi đã sử dụng chiếc mũ xanh da trời tại thòi điểm kết thúc.
Và nếu không thể chọn lựa một trong hai phương án, họ sẽ chọn cách giải quyết dựa trên quan điểm tổng hợp của cả hai người. Chiếc máy tính thực hiện công việc cung cấp thông tin một cách trung lập và hướng đích. Chẳng hạn, liên quan đến vấn để đang thảo luận, chúng ta có thể đặt những câu hỏi như:
Những dẫn chứng trên nói lên phần nào sự đối chọi trong cách hình thành nên ý tưởng của những ngườl phương Tây và người Nhật. Trực giác không phải lúc nào cũng chính xác nhưng thông thường tỷ lệ chính xác của nó cao hơn so với tỷ lệ thất bại, và xét tổng thể, khả năng trực giác thường là đúng. Chiếc mũ xanh da trời cũng có vai trò tương tự đối với tư duy của con người.
Trong một lần tôi lưu lại ở Wellington, Niu Dilân, ông hiệu trưởng trường Wellessley, một trong những trường hàng đầu ở Niu Dilân cho tôi hay rằng ông đã dạy phương thức tư duy 6C cho những trẻ lên năm. Một tuần sau thời điểm tôi đăng tóm tắt của phương pháp tư duy này trên tờ báo tài chính (Lơn - đơn), tôi đã nhận được lá thư của một người đàn ông, người đang phải cùng với vợ anh ta quyết định việc mua nhà. Socrate xem vai trò của ông đơn giản chỉ là việc chỉ ra xem điều gì là sai.
Điều này có nghĩa gì? Tất nhiên đó có thể là những “cửa sổ” chỉ ra những khả năng để lựa chọn các kênh khác. Nhưng kiểu tư duy phương Tây truyền thống cũng như bất kỳ phương thức tư duy nào khác không đưa ra được mô hình tư duy theo chiều hướng xây dựng. Tôi phải thú nhận rằng tôi không cảm thấy hạnh phúc với công việc này.