Chẳng hạn, ngay cả một việc dường như vụn vặt và “bình thường” như nhu cầu buộc phải giành cho được lẽ phải trong một cuộc tranh cãi và khiến cho kẻ khác phạm sai trái phải rơi vào thế hạ phong – tức là bênh vực định kiến mà bạn đồng hóa với nó – cũng là do sợ chết đấy. Cơ thể đang liên tục tiếp nhận thông điệp gì từ tự ngã, từ cái tôi do tâm trí giả lập này? Thông điệp ấy là: Nguy hiểm, tôi đang bị đe dọa. Đôi khi tôi cũng dùng từ này, nhưng dùng thật dè dặt.
Một trong số đó là tác dụng làm chậm đáng kể tiến trình lão hóa của cơ thể vật chất. Mọi thứ đều sẽ mất đi, thay đổi, hay chuyển thành cái đối cực. Dĩ nhiên, cái Bây giờ cũng hàm ngụ cả vị trí của bạn nữa.
Chúng là biểu hiện của không gian nội tại và sự yên lặng nội tại, biểu hiện của cái tĩnh lặng: cái dạ con có khả năng vô biên vốn sáng tạo ra tất cả mọi hiện hữu. Không có không gian, bởi vì không có vật gì cả. Nhân cách với quá khứ và tương lai của nó nhất thời rút lui và được thay thế bằng sự hiện trú hữu thức toàn triệt, rất tĩnh lặng mà đồng thời cũng rất cảnh giác.
Càng bị ràng buộc vào thế giới hình tướng này, thì nhân cách hữu tướng của bạn càng trở nên vững chắc hơn và khó xuyên thấu hơn. Biết rõ rằng đó chính là cái quầng chứa nhóm đau khổ. Tôi không biết người ta có thể vâng phục đau khổ ra sao.
Đây mới là ảo tưởng. Nhưng sẽ đến lúc mà cách cư sử của người bạn tình không còn đáp ứng được các đòi hỏi của bạn, hay đúng hơn cho tự ngã hư ngụy của bạn. Ngay trong mối quan hệ có tính say nghiện cũng có những khoảnh khắc một điều gì đó rất chân thật tỏa sáng, một thứ gì đó vượt quá những nhu cầu say mê lẫn nhau.
Lúc ấy nó sẽ trỗi dậy chế ngự bạn, “biến thành bạn”, và sống bám vào bạn. Tiêu cực hoàn toàn trái tự nhiên. Nhiều người lợi dụng rượu, ma tuý, tình dục, thức ăn, công việc, vô tuyến truyền hình, hay thậm chí mua sắm làm thuốc gây mê trong nỗ lực bất thức nhằm xua đi nỗi khó chịu căn bản này.
Không có hành động tích cực chân chính nào có thể phát sinh từ trạng thái ý thức không vâng phục. Có thể bạn sẽ trúng thưởng 10 triệu đôla, nhưng thay đổi kiểu đó chỉ là chuyển biến hời hợt. Khi bạn sống trong sự chấp nhận hoàn toàn cái đang là, đó là lúc kết thúc toàn bộ bi kịch trong cuộc đời bạn.
Rồi tôi thấy mình như bị cuốn hút vào một cơn lốc xoáy trùng trùng năng lượng. Bạn đã biết rõ cơ chế căn bản của trạng thái mê muội bất thức: sự đồng hóa với tâm trí tạo ra cái tôi giả lập, cái tự ngã, như là thứ thay thế cho cái bản ngã đích thực của bạn vốn bắt rễ ở Bản thể hiện tiền. Lúc ấy bạn bắt đầu nhận ra rằng có một lãnh vực linh giác, một lãnh vực thông minh bao la nằm bên ngoài tư duy, rằng suy nghĩ chỉ là một phần nhỏ bé của linh giác đó.
Vốn đã xảy ra đối với hầu hết mọi người, thời gian nghỉ xả hơi duy nhất của tâm trí họ là thỉnh thoảng quay trở lại mức độ ý thức dưới mức hiện hành các ý nghĩ. Đức Phật xem bản chất này là điểm cốt tủy trong giáo lý của ngài. Khi sự phản kháng này được khuếch đại lên do một thử thách hay đe doạ nào đó đối với tự ngã, nó sẽ gây ra tâm lý cực kỳ tiêu cực như giận dữ, khiếp hại, hiếu chiến, hay gây gổ, u uất, và vân vân.
Vậy nó từ đâu đến? Phải chăng nó được Thượng đế sáng tạo để che đỡ vũ trụ này? Dĩ nhiên là không. một nhóm người quần tụ với nhau trong trạng thái hiện trú sẽ sản sinh một trường năng lượng tập thể có cường độ rất lớn. Nó cảm thấy dễ bị tổn thương và bị đe dọa, cho nên nó sống trong tình trạng sợ hãi và thiếu thốn.