Ở mức độ nào đó, tôi cũng trải qua những cảm xúc trái ngược như mọi ông bố khác khi chúng tôi phải sống trong một nền kinh tế vận động liên tục và chuẩn mực xã hội thường xuyên thay đổi. Từ đó đến nay, những cuộc tranh luận đã rơi vào bế tắc. Đó là một chuyến đi ngắn, đa phần thời gian chúng tôi đi lại trong hành lang dài bất tận của tòa nhà Rayburn[44], gặp những cử tọa lịch sự nhưng vội vã, và các nhân viên làm việc cho Quốc hội cũng không hơn tuổi tôi là mấy.
Chừng nào Nga và Trung Quốc vẫn duy trì lực lượng quân sự lớn và chưa hoàn toàn chấm dứt được khuynh hướng muốn gây ảnh hưởng ra xung quanh - và chừng nào còn những nhà nước ma quỷ sẵn lòng xâm phạm chủ quyền các nước khác - như Saddam đã làm với Kuwait năm 1991 - thì chúng ta sẽ còn phải đóng vai trò cảnh sát bất đắc dĩ của thế giới. Khi Sasha ra đời - cũng xinh đẹp và hiền lành như cô chị - thì vợ tôi gần như không kiềm chế sự tức giận với tôi nữa. Nhưng mối quan hệ của tôi với bố dượng và ông ngoại đều không được trọn vẹn.
Nhưng tôi cũng tin rằng chính phủ có thể đóng vai trò nhất định trong việc hình thành giá trị văn hóa tốt hơn - hoặc cũng có thể tồi hơn. Việc làm vẫn chảy ra nước ngoài - không chỉ việc làm trong ngành chế tạo mà ngày càng nhiều ngành dịch vụ có thể xuất khẩu việc làm bằng công nghệ số, ví dụ như lập trình máy tính. Hơn nữa, tôi rất hiểu sự tôn trọng mà những người diễn giải Hiến pháp dành cho những người sáng lập nước Mỹ: thực tế là tôi thường tự hỏi không hiểu bản thân những người đó có biết trước thành tựu của họ lớn lao đến mức nào không.
N’Digo - tạp chí tuần tin tức cũng thuộc một người da đen khác là tờ báo đầu tiên đưa ảnh tôi lên trang bìa. Nhưng tôi bắt đầu hiểu rằng trong tâm trí nàng luôn có mâu thuẫn - một mặt nàng mong muốn được giống như mẹ nàng, mạnh mẽ, đáng tin cậy, xây dựng tổ ấm và luôn mở rộng vòng tay với con cái; mặt khác nàng khát khao vượt lên trong công việc, để lại dấu ấn của riêng mình, hiện thực hóa những kế hoạch mà nàng kể với tôi hôm đầu gặp mặt. Rồi cô nói: “Tôi cứ băn khoăn không biết ông có còn thể hiện thú vị như vậy trong cuốn thứ hai không”.
Trong ba mươi năm qua, số tiền nhà nước tài trợ cho các ngành vật lý, toán và kỹ thuật tính theo tỷ lệ phần trăm so với GDP đã giảm xuống - trong khi các nước khác lại đang tăng ngân sách dành cho nghiên cứu và triển khai. Nhưng chúng ta không thể chần chừ thêm nữa. Khi đọc qua danh sách, tôi còn thấy lời buộc tội rằng khi ở nghị viện bang, tôi đã bỏ phiếu chống dự luật “Bảo vệ trẻ em khỏi bị xâm hại tình dục".
Chính sách thuế của Clinton chỉ làm chậm nó đi chút ít. Đó là thời kỳ chuyển tiếp khó khăn trong đời tôi. Không chỉ là nỗi sợ thất bại - mặc dù chỉ riêng điều này đã đủ tồi tệ rồi - mà còn là nỗi sợ về sự ê chề, bẽ bàng nữa.
Nhưng không thể phủ nhận rằng bản chất gia đình đã thay đổi trong suốt năm mươi năm vừa qua. Điều không đáng trân trọng bằng chính là việc những người giàu và có quyền lực lại sẵn lòng lợi dụng quan điểm chống tăng thuế cho mục tiêu cá nhân của riêng họ, là cách thức tổng thống, Quốc hội, những người vận động hành lang và các nhà bình luận bảo thủ đã đưa vào đầu các cử tri ý tưởng là gánh nặng thuế thuộc về giai cấp trung lưu, còn phần chi cho người giàu là hoàn toàn kiểm soát được. Cảm giác quen thuộc đó xâm chiếm tôi tại mọi nơi tôi đến ở khắp Illinois.
Và cho đến giờ, những bậc cha mẹ mà tôi biết, dù là người tự do hay bảo thủ, cũng đang phàn nàn về nền văn hóa trở nên thô tục, về sự phát triển mạnh của chủ nghĩa vật chất dễ dãi, tính dễ bằng lòng, về việc tình dục không gắn với tình cảm. Với những nguyên tắc này, tôi sẽ đưa ra đây ví dụ một kế hoạch y tế nghiêm túc là như thế nào. Các ủy viên công tố và các cơ quan cảnh sát quyết liệt phản đối vì họ tin rằng việc quay phim là quá tốn kém và phức tạp, ảnh hưởng đến khả năng kết thúc vụ án.
Giả sử tình huống tốt nhất xảy ra là chúng tôi có đủ tiền để quảng cáo bốn tuần trên truyền hình thì trong tình thế này, điều đó cũng chả có ý nghĩa gì vì đến tháng Tám chúng tôi sẽ lại hết sạch tiền. Khi chúng tôi gặp nhau trên đường vận động, tôi thường phải tự kiềm chế cái ham muốn khủng khiếp được chửi mắng hoặc vặn cổ ông ta. Nói cách khác, Alan Keyes đại diện cho quan điểm của những người theo phong trào tôn giáo trên đất nước này, chỉ khác là ông không bao giờ đưa ra lời cảnh báo, thỏa hiệp hay xin lỗi như họ.
Hơn nữa, với dân số ngày càng đa dạng của nước Mỹ, chủ nghĩa bè phái đang đe dọa hơn bao giờ hết. Đây chính là chủ đề của cuốn sách này: chúng ta có thể làm gì để bắt đầu quá trình thay đổi chính trị và đời sống công dân của chúng ta. Và hiển nhiên là những người được hưởng lợi nhiều nhất từ thị trường nên đóng góp phần lớn hơn".